29.05.2023.

Saopštenje o podacima u vezi s pružanjem platnih usluga i izdavanjem elektronskog novca u prvom tromesečju 2023. godine

Korišćenje bezgotovinskih platnih usluga nastavlja da raste

Mobilno i elektronsko bankarstvo

Upotreba najsavremenijih oblika plaćanja u našoj zemlji nastavila je da raste i u prvom tromesečju 2023. godine. O tome svedoči podatak da je na kraju prvog tromesečja ugovorenu uslugu elektronskog bankarstva imalo 3.785.112 korisnika (fizička i pravna lica i preduzetnici), što predstavlja rast od 6,06% u odnosu na isti period prethodne godine. Kada je reč o mobilnom bankarstvu, ovu uslugu imala su 3.494.654 korisnika, što je za 11,66% više nego u istom tromesečju 2022. godine. Pored broja korisnika, porastao je i ukupan broj transakcija koje putem digitalnog bankarstva obavljaju fizička i pravna lica. S jedne strane, broj izvršenih transakcija putem elektronskog bankarstva opao je za 4,47%, dok se, s druge strane, broj izvršenih transakcija putem mobilnog bankarstva povećao za 27,80% u odnosu na prvo tromesečje 2022. godine.

Platne kartice i prihvatna mreža

Krajem marta tekuće godine, broj izdatih platnih kartica bio je 10.944.148, što je za 6,70% više nego u isto vreme 2022. godine. Tokom prvog tromesečja ove godine, građani su u trgovinama u našoj zemlji izvršili 116.112.950 plaćanja platnim karticama, što predstavlja rast od 19,63% u odnosu na broj plaćanja u istom tromesečju 2022. godine. U istom periodu, plaćanja karticama inostranih pružalaca platnih usluga u našim trgovinama obavljena su 7.915.170 puta, što je za 40,09% više nego tokom prvog tromesečja 2022. godine.

Na kraju prvog tromesečja tekuće godine, broj bankomata iznosio je 3.035, što predstavlja umanjenje od 2,63% u odnosu na isto tromesečje 2022. S druge strane, primetno je proširenje prihvatne mreže za platne kartice, tj. POS terminala, kojih je korisnicima na raspolaganju 123.308, što je za 5,74% uređaja više nego u prvom tromesečju 2022. godine.

Kada je reč o internet prodavnicama, tj. virtuelnim prodajnim mestima, krajem marta ove godine bilo ih je 3.610, odnosno čak 752 više nego u isto vreme prethodne godine.

Kupovina preko interneta

O rastu popularnosti kupovine robe i usluga preko interneta svedoče i najnoviji podaci Narodne banke Srbije. U prvom tromesečju 2023. godine broj dinarskih transakcija putem kojih su građani kupovali preko internet sajtova iznosio je 8,7 miliona i za 25,76% je viši nego u prvom tromesečju 2022. godine. Vrednost pomenutih transakcija bila je 24 milijarde dinara, što je za 38,11% više od vrednosti izvršenih plaćanja u prvom tromesečju 2022. U minulom tromesečju i transakcije izvršene u evrima porasle su u odnosu na pre godinu dana, pa tako rast broja transakcija iznosi 29,96% (2 miliona naspram 1,6 miliona transakcija), dok je njihova vrednost veća za 36,49% (96 miliona naspram 70,4 miliona evra). U prvom tromesečju ove godine porasli su i učestalost i vrednost plaćanja u američkim dolarima – broj izvršenih plaćanja porastao je za četvrtinu (sa 1,2 na 1,5 miliona), dok je njihova vrednost bila za 8% viša nego u prvom tromesečju 2022. godine (37 miliona naspram 34,2 miliona dolara).

Instant plaćanja – IPS NBS sistem

Rastu upotrebe bezgotovinskih plaćanja u zemlji nastavlja da doprinosi rast korišćenja instant plaćanja. Rast broja transakcija u prvom tromesečju 2023. godine iznosi 21,68%, tj. 2,7 miliona instant plaćanja više nego u prvom tromesečju 2022. godine, koje građani izvršavaju korišćenjem servisa koje pruža IPS NBS sistem. Prosečan dnevni broj izvršenih plaćanja u prvom tromesečju 2023. godine iznosi 167.199 i veći je za gotovo 30 hiljada nego u istom tromesečju 2022. godine.
Usluge koje su omogućene u IPS NBS platnom sistemu, pored osnovne mogućnosti slanja instant (kreditnog) transfera bilo kom primaocu s tekućim računom u banci, odnose se na plaćanja:

  • Mesečnih računa za komunalne i druge usluge skeniranjem jedinstvenog IPS QR kôda odštampanog na računu/fakturi;
  • Na fizičkim i internet prodajnim mestima putem metoda „IPS Skeniraj” i „IPS Pokaži”. Krajem marta instant plaćanja postala su dostupna i na prvim trafikama u Beogradu, i to putem metoda „IPS Skeniraj”. Istim metodom, od januara ove godine moguće je platiti i taksi usluge u Nišu;
  • Metodom plaćanja „IPS Skeniraj” na internet prodajnom mestu, kojim se putem tehnologije deep link plaćanje izvršava u nekoliko klikova1;
  • Korišćenjem usluge „Prenesi” – određenom oznakom primaoca sredstava, tj. brojem mobilnog telefona2;
  • Dostupni su i servisi Generator i Validator, kojima je omogućeno generisanje (tehnička priprema) IPS QR kôda, kao i validacija (tehnička provera) već pripremljenog IPS QR kôda.

Podsećamo građane i na to da se tačno i pravovremeno mogu informisati o instant plaćanju i njegovim prednostima, kao najsavremenijem i najbržem obliku plaćanja, putem internet prezentacije – IPS (Instant plaćanja Srbije).

Zaključivanje ugovora o finansijskim uslugama na daljinu

Nastavljen je trend rasta broja zaključenih ugovora na daljinu između banaka i korisnika finansijskih usluga u Republici Srbiji. Naime, tokom prvog tromesečja 2023. godine zaključeno je 34.158 ugovora, što je na nivou istog tromesečja prethodne godine. Od tog broja, zaključeno je 29.169 ugovora elektronskim putem (što je za 0,27% manje nego u istom tromesečju prethodne godine) i 4.989 ugovora video-identifikacijom korisnika (za 1,67% više nego u istom tromesečju prethodne godine).

Posmatrano po vrsti finansijskog proizvoda, građani su u većoj meri koristili mogućnost ugovaranja na daljinu u prvom tromesečju 2023. godine u odnosu na isto tromesečje 2022. godine prilikom ugovaranja usluge tekućeg računa za 9,72% (3.025 naspram 2.757), štednje – oročene ili po viđenju – za 8,51% (3.187 naspram 2.937), gotovinskog kredita za 0,22% (17.023 naspram 16.986), dok su ostale usluge3 bile za 40,82% zastupljenije (3.905 naspram 2.773). Usluga dozvoljenog prekoračenja računa ugovarana je u manjoj meri – za 19,33% (7.018 naspram 8.700).

Grafički pregled podataka u vezi s pružanjem platnih usluga i izdavanjem elektronskog novca za prvo tromesečje 2023. godine možete pronaći na internet prezentaciji Narodne banke Srbije u delu za statistiku platnog sistema.


1) Zaključno s martom ove godine, usluge putem tehnologije deep link omogućilo je 14 banaka.
2) Tokom proteklog tromesečja još jedna banka je svojim korisnicima omogućila navedenu uslugu i u trenutku objavljivanja ovog saopštenja osam banaka pruža uslugu „Prenesi”. Banke koje pružaju ovu uslugu mogu se pronaći na linku.
3) U Ostale usluge spadaju ugovori koji se odnose na kartice, osiguranje kredita, eServise, setova računa, trajne naloge, direktna zaduženja i sl.

 

Sektor za platni sistem