13.06.2022.
Upotreba najsavremenijih oblika plaćanja u našoj zemlji nastavlja da raste i u prvom tromesečju 2022. godine. O tome govori i podatak da su na kraju prvog tromesečja 2022. godine ugovorenu uslugu elektronskog bankarstva imala 3.568.783 korisnika (fizička i pravna lica), što je povećanje od 11,65% u odnosu na isti period lane. Broj korisnika koji su ugovorili uslugu mobilnog bankarstva takođe raste – zabeleženi broj korisnika na kraju prvog tromesečja 2022. godine iznosi 3.129.600, što predstavlja povećanje od 37,52%.
Pored broja korisnika, porastao je i broj transakcija koje putem elektronskog i mobilnog bankarstva obavljaju fizička i pravna lica. Ovo se naročito odnosi na mobilno bankarstvo – broj transakcija izvršenih putem mobilnog telefona za 26,91% veći je nego u prvom tromesečju 2021. (porast na 15.434.762 transakcije). Kada je reč o elektronskom bankarstvu, porast broja izvršenih transakcija iznosi 4,21% u odnosu na prvo tromesečje 2021. godine – na 37.412.178.
Na kraju prvog tromesečja ove godine, ukupan broj izdatih platnih kartica iznosi 10.257.318, što je za 6,33% više nego u isto vreme 2021. godine, odnosno preko 87 hiljada kartica više nego na kraju četvrtog tromesečja 2021. godine. U prvom tromesečju 2022, naši građani su u trgovinama u našoj zemlji izvršili 97.061.081 plaćanje platnim karticama, što predstavlja rast od 22,36% u odnosu na broj plaćanja u istom tromesečju 2021. godine. S druge strane, zabeleženo je 5.649.866 plaćanja karticama inostranih pružalaca platnih usluga u našim trgovinama, što je za 53,11% više nego tokom prvog tromesečja 2021. Takvo kretanje bilo je i očekivano, usled normalizacije najpre ugostiteljsko-turističkih, ali i ostalih kretanja na tržištu.
U minulom tromesečju, tj. na početku aprila broj bankomata iznosio je 3.117, što je za 53 uređaja više nego u isto vreme 2021. Proširenje prihvatne mreže za platne kartice primetnije je kod POS terminala, kojih je korisnicima na raspolaganju 116.613, što je za 17,43% ili za 17.312 uređaja više nego u prvom tromesečju 2021. U ovom tromesečju, međugodišnji rast gotovo je tri puta veći nego između prvog tromesečja 2021. i prvog tromesečja 2020. godine (kada je iznosio 6,39%), što potvrđuje dinamičnost procesa digitalizacije plaćanja na domaćem tržištu. Kartična plaćanja, zahvaljujući i brojnim merama koje je prethodnih godina preduzela Narodna banka Srbije, postaju sve isplativija trgovcima u našoj zemlji, a prevashodno kada je reč o plaćanjima nacionalnom platnom karticom DinaCard.
Osim toga, potpisan je strateški sporazum s kompanijom Discover, kojim se povećava globalno prihvatanje za korisnike kartica Discover Global Network u Srbiji, odnosno prihvatanje kartica Discover, Diners Club International PULSE i Network Alliance u prihvatnoj mreži DinaCard. Još jedan važan korak u širenju i modernizaciji domaćeg kartičnog sistema, pored već omogućenog prihvatanja i posledičnog širenja prihvatne mreže za kartice UnionPay kineskog nacionalnog kartičnog sistema, predstavljaju prve beskontaktne transakcije karticom DinaCard-UnionPay izvršene na prodajnom mestu krajem januara ove godine. Navedena beskontaktna plaćanja realizovana su u okviru pilot-produkcije koju sprovodi Narodna banka Srbije s Bankom Poštanska štedionica i kartičnim sistemom UnionPay, a koja podrazumeva izdavanje ograničenog broja kartica s funkcijom beskontaktnog plaćanja i realizaciju transakcija plaćanja i podizanja gotovine. Očekuje se da će do kraja tekuće godine banke izdavaoci krenuti s masovnim izdavanjem zajedničke kartice DinaCard-UnionPay.
Kada je reč o internet prodavnicama, odnosno virtuelnim prodajnim mestima, njihov broj krajem marta ove godine bio je 2.858, za 84 viši nego tri meseca ranije, a za 28,10% viši nego na kraju prvog tromesečja 2021. Drugim rečima, broj internet sajtova i aplikacija domaćih kompanija putem kojih je moguće kupovati robu i usluge i odmah onlajn platiti u poslednjih 12 meseci porastao je za 627.
O rastu popularnosti kupovine robe i usluga preko interneta svedoče i najnoviji podaci Narodne banke Srbije. Broj dinarskih transakcija kojima su građani obavljali kupovinu preko internet sajtova bio je gotovo sedam miliona, odnosno za 26,1% više nego u prvom tromesečju 2021. godine. Vrednost pomenutih transakcija iznosila je 17,4 milijarde dinara, tj. za 39,45% više od vrednosti izvršenih plaćanja u prvom tromesečju 2021. Usled oporavka privrednih tokova i sve veće dostupnosti inostrane robe i usluga putem interneta na domaćem tržištu, minulo tromesečje donelo je veću dinamiku kod transakcija izvršenih u evrima – rast broja transakcija u odnosu na prvo tromesečje 2021. iznosi 59,33%, dok je njihova vrednost veća za 73,48%. U prvom tromesečju ove godine, veoma slično dinarskim kretala su se plaćanja u američkim dolarima, čiji rast u odnosu na isti period prošle godine iznosi 27,42% za broj transakcija i 32,96% kada je reč o njihovoj vrednosti.
Rastu upotrebe bezgotovinskih plaćanja u zemlji nastavlja da doprinosi rast korišćenja instant plaćanja. Da je poverenje korisnika u IPS NBS sistem na visokom nivou, pokazuje prosečan dnevni broj izvršenih plaćanja u prvom tromesečju 2022. godine, koji iznosi 137.407. Rast broja transakcija u odnosu na prvo tromesečje 2021. iznosi 47,73%, a 21. februara oboren je i novi dnevni rekord – realizovano je 265.458 plaćanja.
Pored već rasprostranjene usluge skeniranja prikazanog NBS IPS QR kôda na računu/fakturi, bez ručnog ukucavanja podataka u nalog za plaćanje, daljem porastu korišćenja instant plaćanja nesumnjivo će doprineti i novouvedena usluga „Prenesi”. Reč je o usluzi koja korisnicima omogućava jednostavan prenos novca poznavanjem samo broja mobilnog telefona primaoca registrovanog za ovu uslugu, bez upisivanja ili pamćenja broja računa primaoca. Registraciju broja mobilnog telefona za uslugu „Prenesi” i korišćenje ovog servisa za prenos novca banke omogućavaju korisnicima putem postojećih aplikacija mobilnog bankarstva. U minulom tromesečju, uslugu „Prenesi” omogućile su još dve banke, a u toku su testiranja za povećanje broja banaka koje ovu uslugu pružaju.
Narodna banka Srbije je, u saradnji s bankama učesnicama u IPS NBS sistemu, nastavila da uvodi inovativna rešenja za izvršavanje instant plaćanja. Unapređen je postojeći metod plaćanja na internet prodajnim mestima – pored skeniranja IPS QR kôda trgovca, od početka februara se plaćanje na internetu može obaviti i klikom u mobilnom internet pretraživaču, putem tehnologije deep link. Radi se o trenutno najjednostavnijem vidu plaćanja na tržištu, a realizuje se tako što se na internet sajtu trgovca, kom korisnici pristupaju putem mobilnog telefona, odabere dobro poznata opcija „IPS skeniraj”, a nakon toga banka čijom se aplikacijom plaća. Nakon tog izbora i klika na dugme Plati, od trgovca se preuzimaju neophodni podaci i korisniku se otvara aplikacija mobilnog bankarstva, kako bi sproveo autentifikaciju na uobičajeni način i transakcija se izvršava za nekoliko sekundi. Tokom proteklog tromesečja, uslugu upotrebe tehnologije deep link omogućilo je ukupno devet banaka.
Podsećamo na to da je Narodna banka Srbije, u nameri da se građanima i privredi omogući pravovremeno informisanje o instant plaćanju i njegovim prednostima kao najsavremenijem i najbržem obliku plaćanja, u julu prošle godine pokrenula internet prezentaciju – IPS (Instant plaćanja Srbije).
Grafički pregled podataka u vezi s pružanjem platnih usluga i izdavanjem elektronskog novca za prvo tromesečje 2022. godine možete pronaći na internet prezentaciji Narodne banke Srbije u delu za statistiku platnog sistema.
Sektor za platni sistem
